Inaczej: pat to remisowa pozycja szachowa, w której gracz mający kolejny ruch nie może wykonać żadnego prawidłowego posunięcia. Pat to szczególny przypadek remisu.
Jest sześć przypadków, kiedy w partii szachowej następuje remis:
1. Brak materiału matującego (K przeciwko K. K+G przeciwko K, K+S przeciwko K, K+G / K+G - i gońce biegają po tych samych polach)
2. Pat - czyli sytuacja, w której strona, na którą przypada ruch, nie może wykonać żadnego dozwolonego posunięcia, ale jej Król nie jest szachowany.
Za rysunku obok: Kiedy na posunięciu są białe jest pat.
3. Zgoda na remis - propozycję taką składa się wyłącznie bezpośrednio po wykonaniu swojego posunięcia, lecz przed naciśnięciem zegara.
4. Reguła 50 posunięć - remis osiąga się przez wykonanie - przez obydwu przeciwników - kolejnych 50 posunięć, bez jakiegokolwiek bicia i bez jakiegokolwiek posunięcia pionkiem, czyli gdy przez 50 posunięć ruszały się włącznie figury, nie wykonując przy tym jakiegokolwiek bicia. Reguła ta szczególnie nabiera na znaczeniu, gdy na szachownicy pozostał już tylko minimalny materiał matujący na przykład: K przeciwko K+H, K przeciwko K+W, K przeciwko K+2 lekkie figury, wtedy trzeba zdążyć z zamatowaniem samotnego króla w ciągu 50 ruchów.)
5. Trzykrotne powstanie tej samej pozycji - remis następuje, gdy po raz trzeci na szachownicy pojawi się identyczna pozycja. Remis ten nie musi powstawać poprzez powtarzanie kolejnych posunięć, chociaż tak jest najczęściej. Trzykrotne powtórzenie pozycji musi mieć również tę samą dynamikę. Co to znaczy? Nie wystarczy, że wszystkie białe i czarne bierki po raz 3 zajęły identyczne pozycje, ale również ta sama strona musi być na posunięciu.
Ponadto:
- nie jest identyczna pozycja, w której jeszcze była lub nie już była możliwa do wykonania roszada,
- nie jest identyczna pozycja, jeśli jest możliwe lub nie wykonanie bicia w przelocie.
6. Wieczny szach - należy zgłosić sędziemu, że król przeciwnika nie może uwolnić się od nieustannych szachów. Należy przy tym wskazać, jakim sposobem to szachowanie będzie przebiegać. Nie musimy wtedy wyczekiwać na remis z tytułu trzykrotnego powstania tej samej pozycji, bądź reguły 50 posunięć.
Reguły rządzące składaniem propozycji remisu:
- propozycję remisu składa się wyłącznie na własnym czasie, tj. przed przełączeniem zegara.
- jeśli zawodnik składający propozycję remisową nie wykonał jeszcze posunięcia, to zrobienie ruchu należy mu nakazać - najlepiej poprzez sędziego - a jego propozycja pozostaje i tak ważna dopóki nie zostanie zrobiony ruch przez jego przeciwnika.
- należy wyraźnie odpowiedzieć, czy przyjmuje się, bądź odrzuca propozycję remisową, tak by na pewno przeciwnik tę odpowiedź mógł zrozumieć.
- składanie wielokrotnie propozycji remisowej jest ewidentnym przeszkadzaniem w grze przeciwnikowi i dlatego takie niedopuszczalne zachowanie koniecznie należy zgłosić sędziemu.
- dopóki przeciwnik nie przyjął propozycji remisowej, nie należy wyciągać ręki, bo może to oznaczać poddanie partii, a na pewno jest to przeszkadzanie w grze i należy to zgłosić sędziemu.
Maty w dwóch posunięciach.
Mat w dwóch posunięciach to zadanie szachowe polegające na znalezieniu takiego posunięcia aktualnego gracza, aby – niezależnie od odpowiedzi przeciwnika – drugie było już matujące.
Spójrz na diagramy poniżej.
Diagram 1. Białe na ruchu. Tu jest mat w jednym posunięciu.
Mata daje hetman - H g6 X! |
A teraz spójrz na diagram 2. Co należy zagrać białymi, aby doprowadzić do pozycji pokazanej na diagramie 1, czyli do pozycji mata w jednym ruchu? 
Najpierw w pierwszym ruchu należy zagrać: 1. W:h6+ - wieża bije gońca, jedyną obroną jest: K:h6 Powstał pozycja, którą widziałeś na diagramie 1. Teraz w drugim posunięciu białe daje mata 2. H g6 X! |
Zadanie to polega na znalezieniu takiego pierwszego posunięcia, aby – niezależnie od odpowiedzi przeciwnika – drugie było już matujące.
|
Diagram 1
|
Popatrz na diagram 1. Białe mogą w jednym posunięciu dać mata. S f7#! |
Diagram 2
|
Teraz spójrz na diagram 2. Przedstawia on sytuację o jeden ruch sprzed pozycji z diagramu 1. Co zagrać, aby doprowadzić do pozycji z diagramu1? 1. H g8 +! i czarne mogą zagrać tylko: W:g8 I teraz mamy sytuację, jak na diagramie 1. 2. S f7# - białe dają mata w drugim posunięciu. W tym zadaniu rozwiązaniem jest pierwszy jedyny ruch białych H g8 +, po których czarne maja jedna odpowiedź, po której białe dają mata. |
Poniżej na diagramach zobaczysz taki sposób gry, który doprowadza do mata w drugim posunięciu. Strona, która daje mata, gra tu forsownie. Ruchy forsowne to szachowanie, bicia, i promocje.
Na diagramie obok, biały jest na posunięciu (kółeczko jest białe).
W pierwszym ruchu białe muszą zagrać tak, aby czarne miał tylko jedną poprawną odpowiedź, po której następuje mat.
Rozwiązaniem jest:
1. H h7+
1. .. K f8 - ucieczka króla to jedyna obrona przed szachem.
2. Hh8 X - w drugim ruchu białe dają mata.
Na diagramie obok, czarny jest na posunięciu (kółeczko jest czarne).
W pierwszym ruchu czarne muszą zagrać tak, aby białe miały tylko jedną poprawną odpowiedź, po której następuje mat.
Rozwiązaniem jest:
1. H h1+
1. .. K e2 - ucieczka króla białych to jedyna obrona przed szachem.
2. Hd1 X - w drugim ruchu czarne dają mata.
Na posunięciu jest kolor zgodny z oznaczeniem na diagramie. Zagraj tak, aby był pat.
Zadanie 1 |
Zadanie 2 |
Zadanie 3 |
Zadanie 4 |
Zadanie 5 |
Zadanie 6 |
Zadania - odpowiedzi: 1. W f6+ 2. W g8+ 3. H f2 4. H d3+ 5. W g8+ 6. W g1+